THÁNH BỘ PHONG THÁNH

 
THÁNH BỘ PHONG THÁNH

Thánh Bộ Phong Thánh là cơ quan của Vatican có trách nhiệm theo dõi tiến trình phong chân phước và phong thánh cho các Tôi tớ của Thiên Chúa, hỗ trợ các giám mục tại các giáo phận liên hệ trong việc điều tra về cuộc tử đạo, các nhân đức anh hùng hoặc sự hiến dâng mạng sống của một tín hữu Công giáo; cũng như bất kỳ phép lạ nào được quy cho họ.

Thánh Bộ Phong Thánh là cơ quan của Vatican chịu trách nhiệm điều tra về cuộc đời của các ứng viên phong thánh: tìm kiếm các đặc điểm nhân cách thể hiện các giá trị Tin Mừng, để mọi Kitô hữu có thể xem họ như những chứng nhân đáng tin cậy và, trên hết, đáng noi theo.

Đằng sau việc tuyên bố một người là thánh là một nỗ lực tập thể cẩn trọng có thể kéo dài hàng thập kỷ.

Hiện nay, Tổng trưởng của Thánh Bộ Phong Thánh là Đức Hồng y Marcello Semeraro, trong khi Tổng Thư ký là Đức Tổng Giám mục Fabio Fabene.

GHI CHÚ LỊCH SỬ

Năm 1969, Thánh Giáo hoàng Phaolô VI, qua Tông hiến Sacra Rituum Congregatio, đã thiết lập Thánh Bộ Phụng Tự và Thánh Bộ Phong Thánh, chia tách nhiệm vụ vốn trước đây thuộc Thánh Bộ Nghi lễ.

Cũng trong Tông hiến này, ngài quy định cơ cấu của Thánh Bộ Phong Thánh mới gồm ba văn phòng: Văn phòng Tư pháp, Văn phòng Thỉnh nguyện viên Tổng quyền Đức tin và Văn phòng Lịch sử-Hagiô.

Với Tông hiến Divinus perfectionis Magister năm 1983, Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã tiến hành một cuộc cải tổ sâu rộng thủ tục phong thánh (được các giám mục giáo phận điều tra iure proprio) và tái cơ cấu Thánh Bộ, trong đó có việc thành lập một Ủy ban Báo cáo viên, có nhiệm vụ chuẩn bị các Positiones super Martyrio hoặc super Vita, Virtutibus et Fama Sanctitatis cho các Tôi tớ của Thiên Chúa.

Sau đó, với Tông hiến Pastor Bonus năm 1988, ngài đổi tên thành Thánh Bộ Phong Thánh.

Năm 2022, với Tông hiến Praedicate Evangelium, Đức Giáo hoàng Phanxicô đổi tên thành “Thánh Bộ Phong Thánh” (Dicastery for the Causes of Saints).

Hướng đến Năm Thánh 2025, Đức Thánh Cha Phanxicô đã thành lập trong Thánh Bộ “Ủy ban Các Vị Tân Tử đạo – Chứng nhân đức tin”, để biên soạn danh mục tất cả những ai – kể cả thuộc các hệ phái Kitô giáo khác – đã đổ máu để tuyên xưng Đức Kitô và làm chứng cho Tin Mừng của Người.

NHIỆM VỤ

Như được nêu trong Tông hiến Praedicate Evangelium, Thánh Bộ này chịu trách nhiệm theo dõi tiến trình phong chân phước và phong thánh cho các Tôi tớ của Thiên Chúa, hỗ trợ các giám mục trong việc điều tra về cuộc tử đạo, các nhân đức anh hùng, sự hiến dâng mạng sống và các phép lạ của một tín hữu Công giáo.

Khi tiến trình được bắt đầu, người ấy được gọi là “Tôi tớ của Thiên Chúa”, và phải có một “tiếng tăm thánh thiện” đích thực, phổ biến và bền vững – tức là sự nhận định chung của mọi người rằng đời sống của người ấy ngay chính, giàu nhân đức Kitô giáo và sinh ích cho cộng đoàn đức tin.

Những quy định mới về phong thánh được ban hành năm 1983 đã rút ngắn đáng kể thời gian cần thiết cho các tiến trình phong chân phước và phong thánh. Tuy nhiên, độ dài thời gian vẫn tùy thuộc vào nhiều yếu tố: từ số nhân chứng và chuyên gia phải được nghe trong giai đoạn giáo phận (có thể lên đến hàng chục người), đến thời gian soạn thảo Positio, rồi việc xem xét của các chuyên viên thần học và lịch sử. Cũng cần có thời gian để các bác sĩ chuyên khoa đánh giá một phép lạ chữa lành có thể xảy ra.

Nếu các bước này có kết quả tích cực, hồ sơ sẽ được trình lên phiên họp thường lệ của các Hồng y và Giám mục là thành viên của Thánh Bộ. Quyết định cuối cùng thuộc về Đức Giáo hoàng, người sẽ được Tổng trưởng đệ trình các hồ sơ để xin ngài phê chuẩn.

Từ khi Thánh Bộ được thành lập đến năm 2020, kết quả mục vụ và thiêng liêng là 3.003 án phong chân phước và 1.479 án phong thánh. Với hai phiên họp thường lệ mỗi tháng và 3-4 hồ sơ được xét trong mỗi phiên, trung bình mỗi năm có khoảng 70-80 hồ sơ được hoàn tất.

Tiến trình điều tra bắt đầu từ “tiếng tăm thánh thiện và các dấu chỉ” trong lòng dân Chúa. Sau khi hồ sơ được đưa đến Rôma, một báo cáo viên sẽ được chỉ định để hướng dẫn thỉnh nguyện viên trong việc soạn thảo một tập hồ sơ tổng hợp chứng cứ thu thập từ giáo phận, nhằm tái hiện cuộc đời và chứng minh các nhân đức hoặc sự tử đạo, cũng như tiếng tăm thánh thiện và các dấu chỉ của Tôi tớ của Thiên Chúa. Đây là Positio, sẽ được một nhóm thần học gia, và trong trường hợp “án cổ” (tức ứng viên sống từ lâu), một ủy ban sử học nghiên cứu. Nếu được đánh giá tích cực, hồ sơ sẽ được trình lên các Hồng y và Giám mục của Thánh Bộ để thẩm định thêm. Nếu được phê chuẩn, Đức Giáo hoàng có thể cho phép công bố Sắc lệnh công nhận các nhân đức Kitô giáo anh hùng, hoặc cuộc tử đạo, hoặc sự hiến dâng mạng sống của Tôi tớ của Thiên Chúa, và người ấy sẽ được gọi là “Đấng Đáng Kính”.

Phong chân phước là bước trung gian trước khi được phong thánh. Nếu ứng viên là vị tử đạo, người ấy được tuyên phong Chân phước ngay; ngược lại, cần có một phép lạ được công nhận nhờ lời chuyển cầu của vị ấy: một sự chữa lành mà Hội đồng Y khoa – gồm cả người tin và người không tin – cho là không thể giải thích về mặt khoa học. Phép lạ đó cũng sẽ được các chuyên gia thần học và các Hồng y, Giám mục của Thánh Bộ thẩm định, trước khi Đức Giáo hoàng ban hành sắc lệnh liên hệ.

Để vị Chân phước được phong thánh, cần có một phép lạ thứ hai – xảy ra sau khi đã được phong chân phước – được quy cho lời chuyển cầu hiệu quả của vị ấy.

Thánh Bộ cũng thiết lập các thủ tục pháp lý để xác minh và tuyên bố tính xác thực của các thánh tích, và bảo đảm việc bảo quản chúng. Thánh Bộ cũng đưa ra phán quyết về việc phong tước hiệu Tiến sĩ Hội Thánh cho một vị thánh, sau khi có được sự đồng thuận của Thánh Bộ Giáo lý Đức tin về giáo huấn xuất sắc của vị ấy.

CÔNG VIỆC HÀNH CHÍNH VÀ CHI PHÍ

Tiến trình phong chân phước và phong thánh là một công việc phức tạp, với các chi phí liên quan đến hoạt động của các ủy ban, việc in ấn tài liệu và các cuộc họp của chuyên gia. Thánh Bộ luôn lưu tâm đến việc tiết giảm chi phí, và các quy định hành chính do Đức Giáo hoàng Phanxicô phê chuẩn năm 2016 bảo đảm tính minh bạch và quy củ trong quản trị. Thánh Bộ cũng đã thành lập một “Quỹ Liên đới” cho các án phong có ít nguồn lực hơn.

TIẾNG TĂM THÁNH THIỆN

Tiến trình phong chân phước và phong thánh liên quan đến một tín hữu Công giáo mà trong suốt cuộc đời, khi qua đời và sau khi qua đời, đã có tiếng tăm thánh thiện, tử đạo, hoặc sự hiến dâng mạng sống.

Để khởi sự tiến trình phong chân phước, luôn cần có một “tiếng tăm thánh thiện” – tức là sự nhận định phổ biến rằng đời sống của người ấy ngay chính và đầy dẫy các nhân đức Kitô giáo. Tiếng tăm này phải được duy trì và có thể gia tăng. Những người từng quen biết ứng viên nói về gương sống mẫu mực, ảnh hưởng tích cực, sự sinh hoa trái trong tông đồ và cái chết mang tính xây dựng của người ấy.

GIAI ĐOẠN GIÁO PHẬN

Phong thánh chỉ là bước cuối trong một tiến trình có nhiều giai đoạn rõ ràng: để được chính thức tuyên thánh, ứng viên phải được công nhận là Tôi tớ của Thiên Chúa, sau đó là Đấng Đáng Kính, rồi Chân phước.

Tôi tớ của Thiên Chúa là một tín hữu Công giáo mà hồ sơ phong chân phước và phong thánh đã được khởi sự. Giai đoạn đầu tiên là mở hồ sơ chính thức. Vị này sẽ được gọi là Tôi tớ của Thiên Chúa, và một thỉnh nguyện viên – được Giám mục chỉ định – sẽ thu thập tài liệu và chứng từ nhằm tái hiện cuộc đời và sự thánh thiện của người ấy. Mục tiêu thường là để xác minh việc thực hành các nhân đức anh hùng – tức là thói quen làm điều thiện một cách kiên định, bền bỉ, và không ngần ngại. Nói cách khác, cần chứng minh rằng ứng viên đã thực hành các nhân đức đó đến mức độ rất cao, vượt trội. Trong những trường hợp khác, việc xác minh sẽ tập trung vào các yếu tố của tử đạo Kitô giáo.

Việc tái hiện này được thực hiện theo hai cách: qua các chứng từ miệng của những người từng biết Tôi tớ của Thiên Chúa và có thể thuật lại chính xác các sự kiện, lời nói, hành vi; và qua việc thu thập các tài liệu, thư từ và văn bản của người ấy.

Nếu các điều kiện sơ khởi dường như được đáp ứng, Giám mục có thể tiến hành mở hồ sơ phong thánh. Trừ khi có đặc ân của Đức Giáo hoàng, tiến trình phong chân phước không thể bắt đầu cho đến khi người đó qua đời ít nhất là năm năm.

Giám mục giáo phận sẽ thành lập một tòa án bao gồm đại diện của ngài, một Người Bảo vệ Công lý (ở cấp Thánh Bộ sẽ là Thỉnh nguyện viên Tổng quyền Đức tin), và một công chứng viên. Một ủy ban lịch sử đặc biệt sẽ thu thập tất cả tài liệu và trước tác của Tôi tớ của Thiên Chúa. Cuối cùng, hai chuyên viên thần học sẽ đánh giá các trước tác này để xem có gì trái ngược với đức tin hay luân lý không. Tất cả thông tin sẽ được niêm phong trong một phiên họp kết thúc do…

(Bài viết còn tiếp tục…)

…toàn bộ thông tin được thu thập và sau đó được niêm phong trong một phiên họp bế mạc do Giám mục chủ trì.

Giai đoạn Roma

Tại Vatican, quá trình được tiếp tục dưới sự giám sát của một vị relator (người báo cáo), người này hướng dẫn vị postulator (người đề xướng án phong thánh) trong việc biên soạn một văn bản được gọi là Positio. Văn bản này trình bày một cách có hệ thống toàn bộ tài liệu đã được thu thập trong giai đoạn cấp giáo phận và trình bày các luận cứ để chứng minh nhân đức anh hùng (hoặc tử đạo hoặc việc hiến dâng mạng sống) và danh tiếng thánh thiện của Tôi tớ Chúa.

Positio được đệ trình lên cho các cố vấn thần học, những người đánh giá tính cách, việc thực hành các nhân đức Kitô giáo, và ảnh hưởng của Tôi tớ Chúa trong đời sống Giáo hội. Nếu đánh giá của các nhà thần học là thuận lợi, hồ sơ sẽ được chuyển đến một phiên họp của các Hồng y và Giám mục thành viên của Bộ Phong thánh. Nếu ý kiến của họ cũng thuận lợi, Bộ trưởng sẽ đệ trình vụ án lên Đức Giáo hoàng, người có thể cho phép ban hành Sắc lệnh nhìn nhận các nhân đức anh hùng, sự tử đạo, hoặc việc hiến dâng mạng sống của Tôi tớ Chúa, và từ đó người ấy được gọi là “Đấng Đáng Kính” (Venerable).

Phép lạ và phong chân phước

Để được phong chân phước, ngoài trường hợp tử đạo đã được xác minh (khi đó không cần phép lạ), phải có một phép lạ được công nhận xảy ra nhờ lời chuyển cầu của Tôi tớ Chúa. Đây thường là một sự chữa lành mà khoa học không thể giải thích được. Phép lạ phải được một ủy ban y khoa độc lập (gồm cả tín hữu và người không có đức tin) đánh giá đầu tiên, sau đó được các cố vấn thần học và cuối cùng là các Hồng y và Giám mục xem xét.

Nếu mọi sự đều thuận lợi, Đức Giáo hoàng sẽ cho phép ban hành Sắc lệnh nhìn nhận phép lạ, và Tôi tớ Chúa sẽ được tuyên phong Chân phước.

Phong thánh

Để Chân phước được tuyên thánh, cần có một phép lạ thứ hai xảy ra sau khi được tuyên Chân phước và cũng được công nhận theo quy trình tương tự. Khi đã có tất cả các xác minh cần thiết, Đức Giáo hoàng có thể tuyên phong vị ấy là Thánh và cho phép tôn kính vị ấy trong toàn thể Giáo hội.**

Nguồn: 

• Vatican News
• Trang web của Bộ Phong Thánh